انواع وسایل نقلیه طیف وسیعی از وسایل نقلیه عمومی و شخصی یا موتوری و غیر موتوری را دربر می گیرند. اگر بخواهیم با دید کلی و کامل به این موضوع بنگریم، باید از نقطه ابتدایی شروع کنیم و از وسایل نقلیه ای صحبت کنیم که موتوری نبودند و بدون انجین، حمل و نقل را انجام می دهند. قبل از اینکه این وسایل را نام ببریم باید بدانید که معنای وسیله نقلیه این است که عمل حمل و جابه جایی را انجام دهد، این جابه جایی ممکن است جابه جایی انسان باشد یا بار. در هر صورت از دیرباز تاکنون از انواع وسایل نقلیه برای جابه جایی انسان یا حمل بار استفاده می‌شده است و همانند محاسبه افت قیمت خودرو که برای خودروهای امروزی مورد استفاده قرار می گیرد، بازه زمانی مصرفی داشته اند.

انواع وسایل نقلیه در قدیم

مشخص است که در زمان‌های خیلی دور هر وسیله ای که برای جابه جایی و حمل و نقل استفاده میشد، بدون انجین و بدون نیروی محرکه الکتریکی بوده است؛ درست حدس زدید، درباره انواع حیوانات باربر و بارکشی صحبت می کنیم که یا به تنهایی و یا با وصل کردن آنها به پالگی، گاری، درشکه، دلیجان یا کالسکه، کار حمل و نقل را انجام می دادند. اسب، قاطر و گاو پرکاربردترین حیواناتی بودند که در سالیان دور برای حمل و نقل استفاده می شدند و از آنها به عنوان انواع وسایل نقلیه قدیمی می توان یاد کرد. معمولا اسب را به تنهایی یا با اتصال به گاری، درشکه، دلیجان و کالسکه برای حمل و نقل انسان، قاطر را برای حمل بار و گاو را برای شخم زنی در زمین های کشاورزی استفاده می کردند. اینها ابتدایی‌ترین و طبیعی‌ترین و ساده‌ترین وسایل نقلیه ای بودند که در زمان های قدیم استفاده می شدند. البته خیلی قدیم‌تر ها از وسیله ای به نام هودج یا کجاوه و یا تخت روان نیز استفاده می کردند که باز هم توسط اسب یا حتی انسان (کنیزها) حمل میشد و مخصوص بزرگ‌زادگان بود.

کم کم و با مرور زمان و با پیشرفت تکنولوژی، وسایل نقلیه چرخ دار و موتوری اختراع شدند که طبیعتا در ابتدا در اختیار کشورهای پیشرفته بودند و کم کم و به صورت محدود وارد ایران شدند. از این وسایل نقلیه به عنوان ماشین دودی نیز یاد می ‌شود. وقتی خوب نگاه کنیم متوجه می شویم که استفاده از ماشین دودی در مقایسه با گاری و درشکه در قدیم دقیقا مثل استفاده از یک ماشین شخصی لوکس و با کیفیت در مقایسه با تاکسی و اتوبوس های درب و داغان امروزی است. قطعا قصد توهین نداریم، فقط می خواهیم بگوییم که تضاد طبقاتی از همان قدیم الایام هم وجود داشته و تا امروز نیز وجود دارد. فقط شکل این تضاد تغییر کرده است.

انواع وسایل نقلیه جدیدتر

با ورود ماشین های چهارچرخ و موتوری یا دوچرخه هایی که با نیروی پا حرکت می کردند، در صنعت حمل و نقل تحولی بزرگ ایجاد شد. درست است که اصل و اساس این تحول برای کشورهای پیشرفته و مدرن بود (دقیقا مثل عصر حاضر)، اما به هر حال اندکی از این تحول به طرق مختلف وارد کشور شد و مورد استفاده بزرگ‌زادگان و افراد خاص قرار می گرفت. اگر از این برهه از تاریخ به سرعت عبور کنیم و خیلی به چند و چون آن نپردازیم، می رسیم به عصر حاضر که استفاده از ماشین چهار چرخ و موتور دو چرخ در کشور کاملا متداول شده و انواع وسایل نقلیه عمومی و شخصی مورد استفاده قرار می گیرد.

متداول ترین وسایل نقلیه امروزی

اگر به انواع وسایل نقلیه امروزی درست و با دقت نگاه کنیم، متوجه می شویم که این وسایل نیز برای حمل و نقل انسان و بار به صورت جداگانه طراحی شده اند. به عبارت دیگر انواع مختلفی از ماشین ها وجود دارند که هر کدام کاربری متفاوتی دارند و برای هدف خاصی تولید و ساخته شده اند.

انواع وسایل نقلیه عمومی

اتوبوس

اتوبوس یکی از متداول‌ترین و قدیمی ترین انواع وسایل نقلیه عمومی است که در مدل ها و اشکال مختلف مردم را جابه جا می کند. این روز ها که به لطف شهرداری تهران، خطوط اتوبوس بی‌آر‌تی در نقاط مختلف تهران راه اندازی شده است، شکل و شمایل استفاده از این وسیله نقلیه نیز کمی بهتر و پیشرفته تر شده است. به جز خطوط BRT در سایر خطوط نیز از اتوبوس به عنوان ارزان ترین شکل از حمل و نقل عمومی استفاده می شود. این وسیله نقلیه هم در حمل و نقل درون شهری و هم در حمل و نقل برون شهری کاربرد فراوانی دارد. گرچه به اتوبوس های درون شهری انتقادهای تند و شدیدی وارد است و به هر حال این وسیله نقلیه با هر سختی یا با هر کیفیتی مردم را جابه جا می کنند. با توجه به چیزی که در محدوده طرح ترافیک در ویز می بینیم، تردد با وسایل حمل و نقل عمومی، موضوعیت بیشتری پیدا می کند یا باید نسبت به خرید طرح زوج و فرد برای تردد در محدوده اقدام کرد.

تاکسی، آژانس و سواری

خودروهای سواری در قالب تاکسی، آژانس، سواری دربست یا جدیدترین آنها در این روزها که همان اسنپ، تپسی و ... هستند، شکل دیگری از حمل و نقل عمومی هستند که برای جابه جایی مورد استفاده قرار می گیرند. نرخ هر یک از این سواری های با توجه به ماهیتی که دارند، متفاوت است، اما اساسا از نرخ اتوبوس و مترو گران‌تر هستند.

مترو

جدیدترین شکل حمل و نقل عمومی، البته در ایران، مترو است. مترو در ایران به ساده ترین شکل ممکن و با حداقل امکانات راه اندازی و استفاده می شود. گرچه برای بهبود وضعیت این سیستم حمل و نقل عمومی شهرداری بارها و بارها اقداماتی کرده است، اما در عمل خیلی موفق نبوده است. باید بدانید که این شکل از حمل و نقل عمومی در همه شهرهای ایران وجود ندارد و فقط کلان‌شهرهای تهران، مشهد، شیراز، اصفهان و تبریز دارای خطوط مترو هستند. همین نشان می دهد که ایران راه خیلی طولانی برای پیشرفت در حمل و نقل عمومی در پیش دارد، زیرا به همین خطوط مترو نیز ایرادات زیادی وارد است.

مینی‌بوس یا ون

یکی دیگر از انواع وسایل نقلیه مینی‌بوس ها و ون ها هستند. خطوط خاصی از مینی‌بوس و ون برای حمل و نقل عمومی استفاده می کنند. این نوع از وسیله نقلیه معمولا از اتوبوس گران تر و از تاکسی ارزان تر هستند.

قطار

گرچه قطار و مترو از لحاظ شکل و شمایل به هم شبیه هستند، اما غالبا قطار برای حمل و نقل عمومی در سفرهای برون شهری استفاده می شود. این سیستم ریلی کشور در کیفیت های مختلفی خدمات ارائه می دهد.

هواپیما

هواپیما به عنوان وسیله نقلیه ای که در هوا عمل جابه جایی را انجام می دهد، با همه اماها و اگرهایی که دارد، یکی از سریعترین انواع وسایل نقلیه است که مورد استفاده قرار می گیرد.

دگرگونی در دنیای حمل و نقل با وسایل نقلیه پیشرفته

پیشرفت تکنولوژی در کشورهای مدرن و پیشرفته تا جایی است که به زودی تحولی عظیم را در صنعت حمل و نقل تجربه خواهند کرد. در ادامه فقط تعدادی از انواع وسایل نقلیه ای که در آینده ای نزدیک مورد استفاده قرار خواهد گرفت به شما معرفی می کنیم؛

• ماشین های خودران
• ماشین های پرنده
• پهپادهای مسافربری
• خودروهای برقی
• هواپیماهای برقی
• سیستم‌های مونوریل
• شاتل‌های خودران
• اتوبوس‌های خودران
• سیستم هایپرلوپ